Ali Osman COŞK
SAKİNAMELER "VEKAFZADE FAİzİ'NİN
-SAKİNAMESİ
Saktname; içki meclisini, içkiyi (şarabı), içki dağıtan vey.a s
güzeli (sakiyi), hanende (okuyucu) ve sazende (çalgıcı)leri, mecli
eğlenceleri, meclisin örf ve adetlerini mecazlı ya da gerçek olarak anı
manzum eserdir.
Sakinamelerin ilk örneklerini Arap edebiyatında görmekteyiz. A
edebiyatında sakiyi ve şarabı öven şiirlere "hamriyye" denilmektedir. i
ve içki meclisinden, sarhoşluktan bahseden bu şiirlerin başlangıcı "'Cihil
devrine kadar iner. Trab b. Abdülbekr (Ö1.560), Antere b.Şeddad (1), A
el-Ekber (Ö1.629), Cebid b.Rabia (Ö1.661)... gibi 'şairleri zikredebiliı
İslamiyetten sonra, özellikle Emeviler ve Abbasiler zamanında hamri
türünde önemli eserler verilmiştir. Yalnız, Arap edebiyatında ger , ,
anlamda "sakiname" örneğini Şemseddin Muhammed en-N aveci (01.141
"Hılbetü'l-Kümeyt" adlı eseriyle vermiştir.
Arap edebiyatı şairlerinden etkilenen İran edebiyatı şairleri
şarapla ilgili şiirler yazmışlardır. Denilebilir ki, gerçek sakin.
özelliklerini kazanmış eserler İran edebiyatında ortaya çıkmış ve bu kc
"Sôkındme" adıyla işlenrneğe başlamıştır. İran edebiyatının ilk sakint
örneklerinide Nizami (Öl.1214), Hüsrev-i Dihlevi (Öl.1325) vermiş
Nizami'nin İskendername'sinin sonlarında bir kaç beyitin bulunma
karşılık, Dihlevi'nin 102 beyitlik mesnevi tarzında sakinarnesi vardır. İı
edebiyatının diğer sakiname yazan şairlerini de şöyle sıralayabiliriz: Ha(
yı Kirmani (Öl.1492) 85 beyit, Hafız-ı Şirazi (ö1.1390) 147 beyit, Ci
(Ö1.1492) 116 beyit, Hatifi (Ö1.1521) 28 beyit.
XVII. yüzyılda yaşamış olan İran edebiyatı şairlerinden Zuhuri
S3
(ö1.1615)804 beyide sakinamenin en meşhur örneğini vermiştir.!
"Alemnümd, sahbônôme, işretnüme'' adlarıyla da bilinen sakiname
türü,bizim klasik edebiyatımıza iranedebiyatı yoluyla girmiştir. Sakiname
türünündaha çok mesnevi nazım biçimiyle kaleme alındığı görülür. Yalnız
terkib-ibend, terci-i bend ve kaside nazım şeklini kullanan şairlerimiz de
vardır. Sükinameler müstakil bir şekilde yazıldığı gibi, divanlar içinde bir
kaçbeyit ya da bendle yazılmış olanlara da rastlamak mümkündür. Bazı
mesnevileriniçinde de sakinümelerin yer aldığı görülmektedir.
Hiç şüphe yok ki, Türk edebiyatında sakinjtme türü ·XVII. yüzyılda
altınçağını yaşamıştır. Çünkü bu yüzyılda çeşidi nazım biçimiyle yazılmış
sayısıhayli fazla sakiname örneği vardır. Fakat ilk sakiname. örneğini
XVI. yüzyılda Revani (ÖL.1524)'de görmekteyiz. Revani'nin 557 beyitlik
mesnevlbiçiminde yazılan sakinjtmesi "İşretnôme" adıyla bilinir.? Latifi,
Tezkiresinealdığı Revani'den ve İşretname'sinden sitayişle bahseder.?
Mesnevi nazım biçimiyle Fuzuli'nin (ÖL.1556) Heft Cam'ı tasavvufi
olup 327 beyittir ve Farsça yazılmıştır." Taçlıcalı Yahya'nın (ö1.1582) da
48 beyit1ikbir sakinamesi vardır." Bursalı Cinani (ÖL.1595) Ctlôü'l-Kulüb
adlı mesnevisinin içinde her hikayeden sonra üç veya dört beyirlik
"sikiname-i meclis" başlığıyla toplam 54 beyite yer vermiştir. 6 Şeyh
MehmedAllame Efendi'nin (Öl.1634) bir mecmuada rastladığımız mesnevi
tarzında ve 11O beyirlik sufiyane sakinümesi vardır. 7 Aynı mecmuada
KalkandelenliPakiri'nin (ÖL.?) 113 beyirlik bir sakinümesi bulunmaktadır. 8
Azmizade Haleti'nin (ÖL.1630) 476 beyirlik sakinarnesi de tasavvufi
niteliktedir. Riyazi'nin (Öl.I644) sakinamesi de 1053 beyittir. Sibahi
Dede'nin(Öl.1647) eseri 109 beyitten müteşekkildir. Şeyhtilislam Bahai'nin
~ ~.
ı İskender Pala; Ansiklopedik Divan Şii~;'S.jj.zlüğü, C.I-ll, Akçağ Yay., Ankara 1989, s.4~1-423;
Aynca ansiklopedik bilgiler için bkz. Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C.7, Dergah Yay., Istanbul
1990,5.433-437.
2 ASım Levend; Türk Edebiyatı Tarihi, C.I, Giriş, Ankara 1973, s.161.
J lAtifi Tezkiresi,Haz. Mustafa İsen, kültür Bak. 1000 Temel Eser, Ankara 1990, s.372.
4 Haluk İpekten; Fuzuli, Hayatı, Edebi Kişiliği Eserleri ve Bazı Şiirlerinin Açıklamaları, Sevinç Mat.
Ankara 1973, 5.47.
s Taş1ıca1ı Yahya Bey için bkz. Yahya Bey Divanmdan Örnekler, Haz. Mehmed Çavuşoğ1u, Kültür ve
Turizm Bak. Yay., Ankara 1983. .
6 Mustafa ÖZkan; Cinlini, Cilfiü'I~Kuliib (Giriş-inceleme-Metin-İndeks), İstanbul 1990, s.81-259;
Cihan Okuyucu; Cinani, Hayatı Eserleri Divanın Tenkidli Metni, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara
1994.
7 Ya:maMecmua, İstanbul Üni. Ktb. TY.4097/8 yk.7b-8a
8 .'
S4
(ÖL.1654) 84 beyitlik tasavvufi eseri, Şeyhülislam Yahya'nın (ö1.1644) 77
beyitlik sakinamesi, Rüşdi'nin (Öl.I703) 263 beyitlik sakinamesi, Cem'!
Mehmed'in (ÖL.1659) 90 beyitlik eseri, Tıfli'nin (i659) 108 beyitlik
sakinamesi, Taybi'nin (ÖL.1680) 66 beyitlik Farsça eseri, bu yüzyılın diğer
örnekleridir.? Mesnevi biçiminde sakiname yazan XVII.yüzyıl şairlerinden
Nevlizade Atayi'nin (ÖL.1635) ayrı bir yerinin olduğunu belirtmeden
geçemeyiz, Çünkü 1583 beyitlik sakinanıesi Türk edebiyatında bu sahanın
en başarılı örneği olarak bilinir. 10
Terkib-i bend, terci-i bend ve kaside nazım biçimiyle sakiname
yazan şairlerimizden de bazılarının adlarını burada kaydedelim: Nef'inin
(ÖL.1635) Türkçe ve Farsça iki sakinanıesi vardır. Kelim-i Eyyübi'nin
(ÖL.1687) 7 bendli sakinamesi, İşreti'nin (ÖL.1566) 5 bendlik, Bursalı
İsmail Beliğ'in (Öl.I729) 13 bendlik, Fehim-i Kadim'in (ö1.1648) 'kaside
biçiminde 65 beyitlik fahriyyesi, Keçecizade İzzet Molla 'nın (öl. 1829) 54
beyitlik kasidesi ve Namık Kemal'in (ÖL.1888) 48 beyirlik kasidesi bu
türün diğer örnekleridir. II
Sükinamelerde, genellikle sakiden, içkiden, içkinin çeşitlerinden,
meclisten, kadehten, sürahiden, şarap küpünden. meyhaneden,
meyhaneciden, şarkıdan, çalgıcıdan, sazdan, geceden, sabahtan, meclisi
aydınlatan mumdan, keyif verici olan afyon ve benzerletinden, bahar,
hazan ve kış mevsimlerinden bahsedilerek aşk' ve içki meclisine ait ne
varsa bunların hepsinden söz edilir.
Sfikinamelerin çoğunun tasavvufi nitelikte olduğunu biliyoruz.
Buradaki' terimler klasik anlamından ziyade mecazi anlamı
yansıtmaktadırlar: Saki "mürşid", şarap "ilahi aşk", meyhane "tekkedergah",
aşık "Allahın güzelliğine tutkun olan", maşuk "Allah", kadeh ve
sürahi de "aşığın kalbi" dir.
XVU. yüzyıl şairlerinden Kafzade Fa'izi'nin (ÖL.1622) sakinamesi de
terkib-i bend nazım şekliyle yazılmıştır. 24 bend ve 168 beyitten meydana
gelen bu sakinamenin ilk bendi 8 ve son bendi de 6 beyittir. Diğerleri 7'şer
beyitten ibarettir. Eser Mef'ülü Mefa'ifün Fe'ülün vezniyle yazılmıştır.
9 Geniş bilgi içinbkz. Türk Dünyası EI Kitabı, C.III, Türk Kültürü Araştırma Enst. yay., Ankara 1992,
,S. 172 vd.
ıo Geniş bilgi için bkz. Turgut Karacan; Nev'izade Atay~ Heft-Hôn Mesnevisi (İnceleme-Metin),
Sevinç Matb., Ankara 1974.
II TQrt nin 're Fdebi"at, 4nsik'opsdi'; C 7 s 133 137
Ss
Yalnızbu vezne has bir özellik vardır. Bazen 3. ve 4. açık hecelerin bir
kapalı heceye dönüşmesiyle yer yer Mef'ülün Falilün Fe'ülün biçiminde
kullanılmıştır. Kısaca "sekı-i melih" yapılmıştır.
Eserin şimdilik bilinen üç nüshası vardır. her üç nüsha da İstanbul
Üniversitesi Kütüphanesinde bulunmaktadır ve TV. 46915, TY.5556 ve
TV. 4097/8 numaralarda kayıtlıdır. Kaşılaştırmalı metni meydana
getirirken farklılıkları, sadece bend numarasını vererek dipnotta belirttik
ve sırasıyla nüshaları TY.46915 (ÜI), TY.5556 (Ü2) ve TY.4097/8 de
kayıtlıbulun'an mecmuayı da (Ü3) kısaltmalarıyla gösterdik.
Netice olarak sakinümeler Divan edebiyatımızdaki şairlerimizin
birçoğunun hayatı değerlendirme ve yaşama tarzında bilgi vermesi
bakımındanda ayrıca dikkate değer eserlerdir. 'İçki meclislerinin idib ve
erkanını, musiki aletlerinin. ve içki meclisinin havasını, içki sofrasında
bulunan mezeleri, yemekleri rvs. konu alması bakımından sakinameleri
folklorikaçıdan önemli saymak gerekir. Ayrıca sakinameler ; devrin ahl ik
telakkileriııi, değer yargılarını, zevklerini ve hangi devirde yazılmışsa o
devrininsanının hayatı yorumlayış tarzını anlatması yönünden de önemli
eserlerdir.
1
Saki ko tegafid ü gurürı
Kıl tesliye can-ı na-sabun
İSİ gibi ehl-i derde.yôr ol
Merhem=zen-i sine-i f{ga:r ol
Ey gülbin-ınaz serkeş olma
.Erbab-ı niydza ateş olma
Dil şu 'le-i aşka müşt-i hasdur
Besdür bu kadar ttôb besdür
Sun destime cam-ı erguvônı
İstigndnun da var zamanı
Tig-i gam-ı dehr geçdi cana
Sür'at kıl o daru-yı revana
Sôhrôb misal kalmasun cim
Pür-hasret u arzu-yı derman
SAKİNAME-İ MERHUM KAFZADE FAİzİ EFENDİ
RAHMETULLAHİ ALEYF
56
Stiki gele ey bahar-ı ümmid
Ey revnak-ı rüzgar-ı ümmid
2
Genc-i tarabun zekôtı yok mı
Bir cur'aya lutfun olsa çok mı
Hôhiş-ger-i lutfa rüy dürme
Muhtôcun isek de hor görme
Ehl-i kereme niydz yokdur
Hdtem-menişônda ndz yokdur
Dil-riş ü figôrdur bilürsin
Côn haste vü zôrdur bilürsin
İrmezse eger nevôlesinden
Yü'ni bir iki piyôlesinden
Keşt-i elemüm tebôh idersin
Mahsül-ı ümidim tih idersin
Sôkt kanı ol mey-i güher-sôn
Sermaye-dth-i mu'ômıl-i kan
3
Ol mey ki cihôna salsa pertev
Gevher-kede ola tilem-i cev
OL mey ki firlb-kôr-ı gamdur
Şür-efgen-i rüzgôr-ı gamdur
OL mey ki tılô=ger-t cendndur
Azin-bend-i dükôn-ı etindur
OL mey ki sa/arsa titeşe tôb
Düdın ide neyyir-i cthôn-tôb
OL mey ki deriini kılsa pür-lem'
Her müy bedende ola bir şem' .
Ter eyle ol ôbile dehônım
Kim gamla dehôna geldi cdnım
Sôkt kanı ol şarôb-ı rüşen
Meşşôte-i rüh u gaze-i ten12
4
OL bôde ki Use fitne-sôzı
Lazım bile çarh-ı dün nıyazı
OL bôde ki salsa şiir u gavgti
Gerdün ola ticiz-i mudôrd
OL büde ki andan içse bir dem
Ntiz ide neştita ehl-i môtem
OL büde ki olsa cür'a-hôrı
Mecnün'a düşe ümid-varı
OL bôde ki cevher-i ferahdur
57
OL bôde ki rüh-ı mustalahdur
Bezm ehlin omeyle neşve-dôr it
Gülşenine şevkı ruh-ı zôr it
Sükt kanı ol piyôle-t has
Ld-havle rtyô vü hırz-ı ihlôs
5
OL cam ki itse rehşa-sôzı
Sad hırka-t zerk ola namazı
Ol cam ki içse bir riyôkar
İhlôs ola evveltn-i asar
'Ol cam ki içse şeyh-i alus
Hengôm-ı riyôya diye efsüs
OL cam ki olsa aks-i endôz
Sengin biline dilindeki rdz .
OL cam ki içse anı ft'l-hôl
Müstagni-i nütıka ota lôl
O sôgar-ı ateşini gezdür
OL micmer-t anberini gezdür
Saki turacak zaman degildür
Ahvôl-t cihan ıyôn degtldür'?
6
Aldanma.firib-i rüzgôra
Turmaz bu sipihr bir karôra
Cem gibi hezôr-sdde levha
Bu Zdl-i zamane kıldı nevha
Keyhüsrev'i nd-bedid kıldı
Cdhın haber ü şintd kıldı
Efrtdün'un geçüp zamanı
Şüm oldı Direfş-i Kôviyôni
OL müddet-i côht çarh-muhattôl
İtdi dem-i vô-pestnde icmôl
Sür büdeyi geçmedin bu fursat
Kim etmededür zamane sür'at
Sükt bilürtn penôh-ı dilsin
Evzü'-t sipihre münfü'ılsınw
7
Ehl-i dili zôr istemezsin
Efkôr-ı humôr istemezsin
Ger sana kalaydı dtid iderdün
Halkı keremünle şüd iderdün
13 5, anberini:ıiteşini .Ü2
58
Yok sende kusur ey pert-zôd _
Olsun göreyin bu devr-i berbôd
Amma degiltz bunınla nevmid
Ey mihr-i fiirugnôk-i hürşid .
Sen şünına layık eyle himmet
Gerdün nedür ide sana cür'et
Sun destime cam-ı dtl-güşdyı
Gôrsün nic'olur hilaf-rôyı
Hengtim-ı bahar irdi sôlct
Môh-ı ôzer girdi sakil5
8
Nevruzdur eyle ayşa bünydd
Ruh-ı Cem'i kıl zamanıdır şdd
Yaran müterakkıb-ı cemôlün
Vir hükmint tbtidd-yı sdlün
Girmez ele her zaman bu demler
Sanma kala côvidôn bu demler
Güş it beni her zaman bir olmaz
Nevrüzla mihrican bir olmaz
Çok devr ide çarh-z tab-ı saman
Bir yire gelince bilne yôrôn
Heyhat hilôf-rdyı gerdün
Amiziş ide iki ciger-hün
Sôkt ko zamane i 'timddı .
Kur Cem gibi sen de çeşm-r şôdt=
9
Zôl-i felek afet-i keremdür
Himdar-ı sad-Erdşir ü Cemdür
kanun-ı sitem be-sôz-ı terdür
Fursat didügün dem-i seherdür
Efsüs umar ol nesim-i nôfi
Bir gaflet-i yek-dem ile zayi'
Cem fursatı fevte nôdtm olmış
Son demde gözi bu gamla tolmış
Fevt itdügi demleri idüp ydd
Hak içre idermiş ah u feryüd
Ma'lümı olaydı çarh-ı kin-tuz
Her rüz iderdi çeşn-i nevruz
Sôki sun o cam-ı ergüvônı
Yok hükmüne koyalım cihanı
10
15 7, hürşid.cavid üı, Ü3
6 o " " "'"--
59
Ta key gam-ı süg-vôri-t Cem
Efsüs-geri-i Zdl u Rüstem
Ta key sühan-ı Key ü Siyôvuş
Kendi gamımızla idelimcüş
Anlar nice kôma urdılar dest
Gôfildt dahi sipihr-i bed-mest
Ayş u deme eyleyüp sa/ayı
Vaktine düşürdtler safayı
Sen kendiine agla ey dil-i zôr
Kim oldı der-i neşôt-ı divôr
Bir vaktde itdün ayşa ôheng
Kim başına oldı ôsumôn teng
Sôki kanı ol ziildl-i safi
Özr-i fe lege kıla telafi
11
Hal-i felege nezôre-senc ol
Nakd-i tarôb u safaya gene ol
Gerdün yine kıldı cevre ôheng
Gayeıle sıkıldı hatır-ı teng
Sun destime cam-ı hoş-güvôrı
Çarh eylemedin gütü-feşôrı
Fursat ki hümô-yi tiz-perdür
İrmek ana bir dahi hünerdür
Her kim dür-i fursatı güm itdi
Bulmaz aramakla anı gitdi
Virmez bi lürin zamana fursat
Senden de gerek velik himmet
Sôkt bir ayaga çareyok mı
Ter-tib-i dimaga çare yok mı'?
12
Efkôr-ı dimôgım itdi ta'til
Cevherle mizôcım eyle ta'dil
Gamla sehere çıkar çerôgım
Ey dôydi bu vakte dek dimôgım
Her mertebe saht-ı can isem de
Farz eyle ki kahraman isem de
Tig-i gama tayanur mı sine
Pülüda dôyiir mi ôb-gtne
Olsan ne kadar metin çü divôr
Seyl-i gam ider derünuna kar
Ptdüddan olsa resm-i cismün
Jengôr-ı sitem bozar tılısmun
Saki kanı dest-gôh-ı Cemşid
17 11,felefe : felegi Ü2; 3.beyit Ü2'de yok. dimaga : baga nı
60
OL cümle-i mülk ü etih-ı Cemşid-"
13
OL cam ki şeb-çerôg-ı candır
Ehl-i gama Hatem-i emôndır
Bezl eyle o stkke-t revanı
Vir aleme revnôk-ı ktyônı
Görsün nc'olur şehôn-ı alem
Istihkôm-ı kavü'td-i Cem
Gencine-i jerf-i Cem elünde
Etsen ne kadar kerem elünde ,
Sürhun o hazinenun nisôr it
Lütfunla cihônı kôm-kôr it
Hütem geçinen nevôle-piçôn
Görsün nic'olur sehôvet-i şan
Sakt kanı ol silah-ı merdi
Kim ceyş-i gamun gôründi gerdi
14
Nireng-ı adüdan thhtirüz it
Cadu-yı meyi tılısm-süz it
Söhrab'a yetişse ger o tiryak
Olurdı rüfü-ger-t dil-i çôk
OL cevheri vir ki eyliye celb ,
Bu can-ı za'ife kuvvet-i kalb
Çok uydı ulaşdı cevr-i devran
Mônend-t sıpah-ı şah-ı Turan
Demdür ki ide dil-i yegane
Bir kez 'dahi ceng-i Rüstemüne
İn-şü'ı-Allab virüp cevabın
Bu defa temôm alur hisôb m
Stiki vir o hasıl-ı neşôtı
Her katresi tuhm-ı tnbısôtı'?
15
Bari hele olmıyam teng-zdd
Kim itdi ihüta ceyş-i bt-dôd
Zira ki hisari-i cihônuz
Mahsur-ı sipôh-ı bi-emônus
OL ceyş ile yok masôfa çare
Lazım gelür iltica hisare
Olsam n'ola mübtelti-yı hammar
Ugrın yola oldı münhasır kar
Kesdi suyımuz adü-yı pür-kin
18 "12.derünuna : derünuma Üı~mülk ü: mülk-i Ü2; cah : gah Ü2
19 14. ahır . olur ÜL
61
Aksun demidür o cüy-ı rengin
Nasıh çeküp o şevkile dem
Allah yekedür ola teranem
Sôkt getür ol şarab-ı sôft
Küteh-gin-i türrehôt u liifı20
16
OL bôdeyi sun ki içse Cemşid
Çün hızr ola nô-bedid-t côvid
Feyz eylese bir piyiile ol hum
Hürştd ide hem-çü zerre siirgüm
OL bôdeden olsa ger tenümend
Km zerre bula sebôt-ı Alvend
Seyl-ôba o mey virürse viiye
Deryti gibi ola ehl-i mdye
Vti'iz eger andan içse bir cam
Gavgôsına sulh ola ser-encôm
Tii zôhir olup şühild-ı mesti
Mahv ola serdb-var hesti
Siiki sun o hırmen-i şu 'ii'i
Kim neşve-fiirüşdur sudôgı
17
OL btide ki Use teb-zede nüş
Saht-ı bedeninden ey/eyüp cicş
Ola tef ü tôb şu'le-hizt
Pervtz'e bu merhem olsa rüzi
Bi-şübhe iderdt sine-düzi
Ef't-i sipihr-i dil-gezüdur
Pti-zehri şarôb-ı cdn-fezüdur
Mey olsa n 'ola penôh-gôhım
Şir-i siyeh-i gam aldı rôhım
Gördükde o nôr-ı pür-ziydyı
Ümmid ol ide giiriz-pôyı
Sükt nice bir ilôc-ı ebter
Kôr eylemeyor bize bu sôgart)
18
Deryô deryii sunup şarôb ı
Tüfdn-hlz eyle her habôbı
OL zevrakı sun ki mevc-i ekdôr
Yanında ola çü nakş-ı divôr
20 15,kar: zar Ü2; aksun: efsüs uı, Ü2
21 17,olsa: ol ÜZ; ol: ona uı, Ü3
62
_Olsa nice mevc-hiz peydd
Ayrılmıya lengerinden aslô
OL sôgarı sun ki devr-i d/dk
Olmaya o came-düze-t sak
Td kaldıra anı dest-t ikbôl
Bt-minnet-i 'ilm-i cerr-i iskôl
Ma'lüm ola halka ıktıdôrım
•Bu tôkda kala yôdigôrım
Sôkt kanı ol şarab-ı gul-gün
Oldum gam-ı devrile ciger-hün (
19
İrdi dem-i vô-pestne hôlim
Yok agzımı açmaga mecôlim
Kurbôn olayın 'itabı kaldır -
Erbôb-ı dile cevtib ı kaldır
Dôhi nice bir idersin ihmôl
Lut/un umar ehl-i dil be-her-hdl
Çarh -eylemedil') dirüz-ı destt
Vir revnak-ı côhına şikesti
Gerdiln-ı zebün-küşebasılma
Evzii'ını bed-velône kılma
OL büdeyi sun ki itse himmet
Ferhüd ola kômürôn-ı vuslat
Sük! dem-i subhdur .şitôb it
Peymaneni reşk-i ôfitôb it
20
Mahmür-ı şebôneyüz figôrız
Bôetçe-t dest-t tntizôrız
Gel meclise mihr-i pür-dirahş ol
Gerdün gibi olma kôm-bahş ol
Hürşid seherden itmedin cüş
.Tiz bir iki sôgar idelim nuş
Hürşid hevôyı kılmadın nerm
Biz bezm-i safôyı idelim germCôm-ı
seher olmadın tarab-riz
Biz neşvemiz idelim seher-hiz
Subh agzını açmadın kedünun
Biz gösterelim dibin sebünun
Sdkf yine piir-humôr u hôbız
Ya'ni mey-i nôbsız hardbız22
21
Aşilb-i muhit-i nilgün-püş
22 '20, şebaneyüz : şebdneye Ü2
~,'(~J.n'.:
- - ~~m"~"li
'gı':.:ı. ~L)
63 , (b~:;;,t5
.ı .,,";t. ·~l
Deryü-zede var kıldı bl-haş."}
Encüm yô'nt bu sude-elmas ~
İtdi dili jeng-hürde bir tas
Gtrdôb-ı şigerf-bagiyy-i gerdün
Yôsıyla derünum eyledi hün
Ehl-i dil ü tab'a sdz-kôr ol
Berhem-zen-i resm-i rüzgar 'ol
Bir côm ile eyle hütırım hoş'
Çarhun yerin it gam ile ateş
Hem ·meşreb-i çarh olan leimôn
Olsun buhasedle sine-süzdn
Sôkt kanı tercemiın-ı 'trfôn
Derrake-t rôz ü magz-i iz'ôn
, ,,22
OLmey ki tabt'ata fesandır
Rüşen-ger-i hançer-i zebôndır
Sun destime tiı olup güher-pôş
Çarhun sana rôzın eyleyim fôş
Tô key ola hınk-ı 'akl-ı gi!m1',.fih
P?ıf.b':este-ıbendne-i çef~:.ıiıJt
Ta;k'€y ola hatır-ı perişan' ',
Ev;'iık~ı kitab-ı çarhı gerdiın::
Td key bu dil-i dürüst-i girdôr
Nüh devre-i çarha ola pergôr
Dumder olalım bülend-i n,iıziın
Bu neşveye azdır bu meydan
Sôkt ne 'aceb zamône geldük
Kahı-ı mey-i erguvône geldük23
23
Sad-pôre sebü şikeste sôgar
Buna nice tayanur yürekler
Devriimiş hum-ı sürdhi bi-tab
Ehl-i meclis füdôde-i hôb
Encdma irişmiş intiziımı
Gerdün gibi vaj-güne cômı
Ne côm var ortada ne sahbti
Ammd ki yerinde şür u gavgiı
Bed-mesıleri hurüşa gelmiş
Tüfôn-ı sittzecüşa gelmiş
Cemşid'i getürsen ana bi'z-zôt
Bezm idügin idemezsin isbôt
Siıki ko fesôneyi kerem kıl '
Bir côm ile ben geddyı cem kı/24
23 22, eyleyim : ideyin Ü3 {
64
(
24
Ta key suhan-ı şebône-i gam
Yetmez mi dahi fesüne-ı gam
Gel Fd'iziyd biraz hamüş ol
. Bahştiyiş-i gayba çeşm ü giiş ol
Hem kendiini bi-mecôl kıldun
Hem meclisi pür-kelôl kıldun
Ta key gam-ı tntizôm-ı 'işret
Ta key umid-i cam-ı 'işret
Bi-côm u şarôb-i mest-i 'aşk ol
Bir ka'ide mey-perest-t 'aşk ol
. İstersen eger harif u hem-kar
Mecnün besdür bu yola gam-hôrv
24 23, bı-tab: mı-yab oı
25 24, intim: intizar Ü2