İrani diller veya Erani diller Hint-Avrupa dilleri ailesinden dil öbeği. Günümüzde 150-200 milyon kişinin bu dil grubuna ait dilleri konuştuğu tahmin edilir. İrani diller tarihsel gelişim açısından üç gruba ayrılır: Eski İrani diller, Orta İrani diller ve Yeni İrani diller.

Eski İrani diller, Hint-í‚ri dili olan Sanskritçe`ye yakın akrabaydı ve İ.Ö. 3. yüzyıla değin konuşuluyordu. Zerdüşt dininin kutsal kitabı Avesta`nın dili, Ahamenişler dönemindeki resmi dil, büyük bir imparatorluk kuran Medlerin dili Eski İrani diliydi. Orta İrani dili, İ.Ö. 10. yüzyıl ile 3. yüzyıllar arasında konuşuluyordu. Part dili ve Pehlevi dili Orta İrani dillerinin en önemlileriydi. Sogdca, Manice, Hutence ve Harezmce de Orta İrani dillerine giriyordu. Yeni Farsça, İslam dininin İran`da yayılmaya başlamasıyla ortaya çıktı. Afganistan`ın resmi dili olna Peştuca, Kafkasya`da konuşulan Osetçe, Beluci ve Yağnup dilleri ile Türkiye, İran, Irak ve Suriye`de konuşulan Kürtçe`nin lehçeleri de Orta İrani dillerine bağlı dillerdir.

İrani Dillerin sınıfları


Bati grupu 33 dil

Kuzeybatı grubu
Medce
Partça
Kürtçe
Zazaca
Goranice
Beluçice
Gilaki
Mazanderani


Güneybatı grubu
Farsça
Lurca
Larestani
Bashkardi
Kumzari
Tacikçe
Tatça


Doğu-grupu 27 dil

Kuzeydoğu grubu
Avesta
İskitçe - Osetçe
Baktrça
Soğdca - Yagnobice
Choresmce


Güneydoğu grubu
Peştuca
Munji - Yidgha
Sakça - Wakhi
Şugni - Roşhani - Yazghulami
Sangliçi - Zebaki
Paratça - Ormuri